مقدمه :
مخابره با دست يا مخابره صحرايي به علت نياز انسان به انتقال پيام و خبر به دوردست ها كه صدا نمي رسد با حركت دست ها در حال سكوت و خاموشي در روزگاران گذشته و از قديم بين صحرا نشينان و مردمي كه در كوه و جنگل زندگي مي كرده اند ، معمول بوده و هم اكنون نيز افراد به طور طبيعي هنگام نياز و در جايي كه امكانات مدرن مخابراتي وجود ندارد از دست ها براي خبر رساني استفاده مي كنند .
اين فن بين شكارچيان نيز براي اين كه شكارها رم نكنند و بتوانند شكار را محاصره كنند ، مرسوم بوده است .
در گروه پیشاهنگان ، استفاده از اين علائم ضمن ايجاد شور و نشاط و تقويت دقت و هماهنگي ميان اعضاي گروه ها و رسد ، موجب اعجاب و تحسين ناظران خواهد شد .
آن ها تعجب خواهند كرد كه چگونه اعضا بدون سر و صدا در يك جا جمع مي شوند و حركات صف جمع را انجام مي دهند و يا گاهي پراكنده شده و زماني به سرعت دايره زده و يا به صف مي ايستند .
علائم و فرامين اين نوع مخابره به شرح ذيل است :
1) فرمان : جمع
مربي يا سردسته یا سرتیم دست راست را بالاي سر برده و در حالي كه انگشتان دست باز است ، دست را به صورت دايره بالاي سر مي چرخاند
يعني : بر گِرد من جمع شويد .
2) فرمان : پيش ، به دنبال من بياييد .
مربي يا سردسته یا سرتیم دست راست را در حالي كه انگشتان باز است از بالا (موازي سر ) تا موازات شانه پايين مي آورد .
يعني : پيش ، به دنبال من بياييد .
3) فرمان : با قدم دو ، بشتاب
مربي يا سردسته یا سرتیم دست راست را مشت كرده از بالا ( موازي سر ) با سرعت تا كنار پاي راست پايين مي آورد .
يعني : با شتاب و قدم دو به طرف من بشتاب .
4) فرمان : ايست
مربي يا سردسته یا سرتیم دست راست را با انگشتان باز در امتداد سر بالا آورده و نگه مي دارد .
يعني : بايست .
5) فرمان : بخواب ( خود را پنهان كن )
مربي يا سردسته یا سرتیم دو دست را با انگشتان باز در دو طرف بدن قرار داده و در حالي كه كف دست به طرف زمين است دو زانو را كمي خم مي كند .
يعني : خود را پنهان كنيد ، بخوابيد روي زمين .
6) فرمان : به شكل دايره دور من جمع شويد .
مربي يا سردسته یا سرتیم در حالي كه دست هايش با فاصله در دو طرف بدن قرار دارد و نوك انگشتانش به طرف زمين است ، متناوبا دو دست را از از دو طرف بدن پشت سر برده و به جلو مي آورد .
يعني : افراد به شكل دايره دور من جمع شويد .
7) فرمان : افراد به ستون 2 بايستيد .
مربي يا سردسته یا سرتیم دو دست را از مقابل بدن بالا آورده به طوري كه كف دو دست رو به هم بوده و دست ها با بدن زاويه 90 درجه مي سازد .
يعني : افراد به ستون 2 بايستيد .
8) فرمان : به ستون گروه بايستيد .
مربي يا سردسته یا سرتیم در حالي انگشتان دست ها بسته و مشت شده است ، دست ها را از آرنج خم كرده و تا موازات سر از دو طرف بالا مي آورد .
يعني : به ستون گروه بايستيد .
9) فرمان : به ستون گروه باز شويد .
مربي يا سردسته یا سرتیم مانند فرمان قبل عمل مي كند ، با اين تفاوت كه انگشتان دو دست باز است . در اين حالت نيز پشت دست رو به جلو مي باشد .
10) فرمان : در يك صف بايستيد .
مربي يا سردسته یا سرتیم دو دست را از دو طرف كاملا باز مي كند ، به طوري كه در امتداد شانه ها قرار گيرد و انگشتان باز و كف دو دست رو به جلو قرار مي گيرد .
يعني : افراد در يك صف بايستيد .
11) فرمان : به خط زنجيره باز شويد .
مربي يا سردسته یا سرتیم به شكل فرمان قبلي عمل مي كند ، با اين تفاوت كه كف دست ها به طرف زمين است
يعني : در صف به فاصله دو دست باز شويد .
12) فرمان : به صف گروه بايستيد .
مربي يا سردسته یا سرتیم مانند فرمان قبلي عمل مي كند ، با اين تفاوت كه انگشتان دست ها بسته و مشت مي شوند .
يعني : به صف گروه بايستيد .
13) فرمان : به ستون يك پشت سر هم
مربي يا سردسته یا سرتیم دست راست را تا امتداد شانه از جلو بالا آورده در حالي كه انگشتان باز و كف دست به طرف زمين است .
يعني : افراد به ستون يك پشت سر هم .
14) فرمان : صف بر هم
مربي يا سردسته یا سرتیم در حالي كه انگشتان باز و كف دست به طرف زمين است ، دست ها را از جلو و به صورت ضربدر متناوبا از روي هم عبور مي دهد .
يعني : متفرق شويد ،صف را به هم بزنيد .
مخابره با پرچم به وسيله حروف ابجد
براي سهولت در كار ارسال پيام مي توان حروف الفباي فارسي را با استفاده از تقسيم بندي حروف ابجد عربي به 9 گروه تقسيم كرد و براي هر گروه كد و رمزي (مثلا اعداد ) قرار داد تا بدين وسيله گيرنده پيام ، حروف را از اين دسته ها زودتر تشخيص دهد ، لذا بخش هاي نُه گانه را از 1 تا 90 شماره گذاري كنيد .
كُد حروف ابجد را مي توان به ترتيب چنين قرار داد :
|
ابجد |
10 |
قرشت |
60 |
|
هوز |
20 |
ثخذ |
70 |
|
حطي |
30 |
ضظغ |
80 |
|
كلمن |
40 |
گچ پژ (حروف الفباي فارسي) |
90 |
|
سعفص |
50 |
براي مخابره و ارسال رمز و پيام ها با اين روش مي توان رمز و كد جديدي به شرح ذيل وضع كرد :
1) حركت دو دست با پرچم از دو طرف بدن به طوري كه دست ها به بدن چسبيده با سرعت ، كاملا باز شده و به جاي خود برگردد مانند بال زدن پروانه ، نشانة انتخاب يكي از 9 حروف ابجد بر اساس جدول ذيل است :
- يك بار حركت دو دست با پرچم كُد (10) ابجد منظور ماست .
- دو بار حركت دو دست با پرچم كُد (20) هوز منظور ماست .
- سه بار حركت دو دست با پرچم كُد (30) حطي منظور ماست .
- چهار بار حركت دو دست با پرچم كُد (40) كلمن منظور ماست .
- پنج بار حركت دو دست با پرچم كُد (50) سعفص منظور ماست .
- شش بار حركت دو دست با پرچم كُد (60) قرشت منظور ماست .
- هفت بار حركت دو دست با پرچم كُد (70) ثخذ منظور ماست .
- هشت بار حركت دو دست با پرچم كُد (80) ضظغ منظور ماست .
- نُه بار حركت دو دست با پرچم كُد (90) گچ پژ منظور ماست .
2) حركت دست راست با پرچم به طوري كه دست و پرچم از پا و بدن جدا شده و كاملا بالا بيايد و سريع به جاي خود برگردد مانند يك بال پروانه ، نشانة انتخاب يكي از حروف بخش مخابره شده بر اساس جدول ذيل است :
يك بار حركت دست راست : كُد (1) حرف اول بخش
دو بار حركت دست راست : كُد (2) حرف دوم بخش
سه بار حركت دست راست : كُد (3) حرف سوم بخش
چهار بار حركت دست راست : كُد (4) حرف چهارم بخش
*كد و رمز حروف 9 بخش به شرح ذيل است :
10- (ابجد ) (الف 1 ) (ب 2) (ج 3 ) (د 4)
20- ( هوز ) ( ه 1) ( و 2 ) (ز 3)
30- ( حطي ) (ح 1 ) ( ط 2 ) ( ي 3 )
40- (كلمن ) ( ك 1 ) ( ل 2 ) ( م 3 ) ( ن 4 )
50- ( سعفص ) ( س 1 ) ( ع 2 ) ( ف 3 ) ( ص 4 )
60- ( قرشت ) (ق 1 ) ( ر 2 ) ( ش 3 ) ( ت 4 )
70- ( ثخذ ) ( ث 1 ) ( خ 2 ) ( ذ 3 )
80- ( ضظغ ) (ض 1 ) ( ظ 2 ) ( غ 3 )
90- ( گچ پژ ) (گ 1 ) ( چ 2 ) ( پ 3 ) ( ژ 4 )
تذكر: حروف به ترتيب قرار گرفتن در كلمه تركيبي و بخش ، شماره گذاري و كد گذاري شده است كه شماره رمز و كد هر حرف عبارتست از مجموع عدد آن حرف و عدد بخش كه حرف در آن قرار دارد .
3) حركت دست چپ با پرچم ، علامت و نشانه تمام شدن مخابره كد و رمز يك حرف است و لذا پيام گيرنده ، بعد از اين علامت بايد منتظر مخابره بخش ديگري از حروف نُه گانه يا حرف ديگري از همين بخش باشد . در پايان هر حرف مخابره كننده دست چپ خود را بالا مي برد . اگر مخابره شونده يا گيرنده رمز را فهميد ، او نيز دست چپ خود را بالا مي برد .
4) با تمام شدن حروف يك كلمه يك بار علامت فاصله مخابره مي شود و با تمام شدن جمله ، دوبار علامت فاصله مخابره مي شود و با تمام شدن كل مخابره ، سه مرتبه علامت فاصله مخابره مي شود .
5) براي دادن علامت فاصله در اين روش به اين طريق عمل مي شود كه دو پرچم به طرف پايين و بين دو پا قرار مي گيرد و مجددا به جاي خود بر مي گردد .
پس از انجام حالت آماده ( حالت 1 و 2 ) و ارسال علامت شروع مخابره (حالت 3) به وسيله مخابره كننده و دريافت پاسخ مشابه آن از گيرنده پيام ، مخابره آغاز مي شود .
به طور مثال حروف كلمه امام (ا م ا م ) الف در بخش ابجد با كد 1 و م در بخش كلمن با كد 3 قرار دارد و رمز كلمه ( ابجد ) 1 و رمز كلمه (كلمن ) 4 مي باشد . لذا مخابره كننده حركات ذيل را براي ارسال و مخابره اين پيام به ترتيب انجام مي دهد :
- يك بار حركت دو دست با پرچم
- يك بار حركت دست راست با پرچم يعني كد 1 حرف الف
- يك بار حركت دست چپ با پرچم يعني پايان رمز اولين حرف
- چهار بار حركت دو دست با پرچم يعني كد 4 (كلمن )
- سه بار حركت دست راست با پرچم يعني كد 3 (م)
مجددا براي مخابره الف و ميم دوم اين حركات تكرار مي شود و براي اعلام پايان حروف كلمه ، يك بار علامت فاصله مخابره مي شود . ارسال اين كلمه را مي توان به شكل زير نمايش داد .
//1/1//1111/111//1/1//1111/111-
الف م الف م
( // ) اين نماد ، نشانه حركت پرچم با دو دست
( / ) اين نماد ، نشانه حركت پرچم با يك دست
( 1 ) اين نماد ، نشانه تعداد حركت پرچم و دست
( - ) اين نماد ، نشانه و علامت 1 فاصله است
( = ) اين نماد ، نشانه و علامت 2 فاصله است
با توجه به نمادهاي وضع شده فوق جمله ( خامنه اي رهبر است ) به شكل زير كدگذاري و نمايش داده مي شود :
//1111111/11//1/1//1111/111/1111//11/1//1/1//111/111-
خ ا م ن ه ا ي
//111111/11//11/1//1/11// 111111/11-
ر ه ب ر
//1/1//11111/1//111111/1111- - -
ا س ت
يا كلمه رشت اين گونه رمز گذاري و مخابره مي شود :
(//11111/11/111/1111- )
ر ش ت
معني و رمز ها به ترتيب عبارتند از :
( حركت دو دست با پرچم ، كد 5 قرشت ، حركت يك دست با پرچم ، كد 2 حرف دو قرشت ، كد 3 حرف سوم قرشت ، كد 4 حرف چهارم قرشت ، يك فاصله يعني پايان كلمه )
طريقه ديگر كدگذاري اين نوع مخابره با اعداد به شرح ذيل مي باشد :
1- (ابجد 10) الف 11 ب 12 ج13 د 14
2- ( هوز 20 ) ه 21 و22 ز23
3- ( حطي 30 ) ح31 ط32 ي33
4- (كلمن 40 ) ك41 ل 42 م43 ن44
5- (سعفص 50 ) س51 ع52 ف53 ص54
6- (قرشت 60 ) ق61 ر62 ش63 ت64
7- ( ثخذ 70 ) ث71 خ72 ذ73
8- ( ضظغ 80 ) ض81 ظ82 غ83
9- ( گچ پژ 90 ) گ91 چ92 پ93 ژ94
در اين روش بخش هاي تركيبي نُه گانه ، حروف دهگان و حروف هر بخش يكان اعداد را تشكيل مي دهند و هنگام مخابره ، حركت دو دست با پرچم ( دو بال پروانه ) دهگان و يك بار دست با پرچم ( دست راست ) يكان را تعيين مي كند .
تذكرات :
1) در رسم الخط فارسي چون از تشديد به جاي تكرار دو حرف استفاده مي شود ، لذا در مخابره با پرچم براي ارسال مفهوم تشديد ، علامت دو دست با پرچم به صورت ضربدر روي هم پيش بيني شده است .
2) چون گاهي ممكن است به علل گوناگون از جمله هم رنگي فضاي پشت سر مخابره كننده ، گيرنده پيام متوجه رمز و كد مخابره نشود ، لذا جهت تكرار و مخابره همان رمز ، علامت ذيل تعيين شده است :
علامت – تكرار كن ، متوجه نشدم : دو دست با پرچم درامتداد سر به طرف بالا و عمود نگه داشته مي شود و به جاي خود بر مي گردد .
3) پس از پايان مخابره كد و رمز هر حرف ، گيرنده پيام با نشان دادن علامت زير دريافت كد و رمز را اعلام مي كند :
علامت رمز دريافت شد : ( دست راست با پرچم در امتداد سر يك مرتبه بالا رفته و پايين مي آيد ) .
سازمان و تشكيلات مخابرات :
براي اجراي مخابرات به روش مُرس با پرچم و با استفاده از حروف ابجد و براي تطبيق كار يك گروه هفت نفره با ساختار زير پيشنهاد مي گردد :
الف – سرگروه به عنوان رئيس و ناظر مخابرات ؛
ب _ گروه فرستنده پيام :
1) منشي
2) تطبيق كننده ( رمز خوان )
3) مخابره كننده
ج_ گروه گيرنده پيام :
1) گيرنده
2) تطبيق كننده ( رمز خوان )
طعم پیشاهنگی 
